Dijital Ürün Pasaportu: Avrupa Birliği Regülasyonlarından Türkiye Sanayisine Yansımalar

AB’nin Yeşil Dönüşümünde Yeni Bir Zorunluluk: Dijital Ürün Pasaportu

Avrupa Birliği, Green Deal (Yeşil Mutabakat) kapsamında 2030 yılına kadar sürdürülebilir ürün ekonomisini zorunlu hale getirmeye hazırlanıyor. Bu kapsamda en önemli araçlardan biri, Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR) ile birlikte gelen Dijital Ürün Pasaportu (Digital Product Passport - DPP) sistemidir.

DPP; bir ürünün çevresel, teknik ve yasal tüm bilgilerini yaşam döngüsü boyunca dijital, standartlaştırılmış ve herkes tarafından erişilebilir bir formatta sunan sistemdir. Başta elektronik, tekstil, batarya, yapı malzemeleri ve kimyasallar olmak üzere pek çok ürün grubu, bu pasaportu taşımadan AB piyasasında yer alamayacaktır.

Türkiye İçin Neden Kritik?

Türkiye, Avrupa Birliği’nin en büyük ticaret ortaklarından biri olup, ihracatının yaklaşık %41’ini AB ülkelerine gerçekleştirmektedir. Bu nedenle:

• DPP uyumsuz ürünler AB sınır kapılarında engellenebilecektir

• Tedarik zinciri içerisinde yer alan Türk üreticiler, AB’li ana yüklenicilerden DPP’ye uygun veri sağlamaları konusunda baskı görecektir

• KOBİ’ler, DPP sistemine entegre olamadıkları takdirde pazar payı kaybı yaşayabilecektir

• Sürdürülebilirlik finansmanı ve yeşil kredi gibi destekler, DPP uyumluluğu ile ilişkilendirilecektir

Dolayısıyla DPP yalnızca büyük sanayi kuruluşlarının değil, tüm üreticilerin ve ihracatçının gündemine girmelidir.

Regülasyonlar Ne Diyor?

Dijital Ürün Pasaportu doğrudan aşağıdaki AB mevzuatları ile ilişkilidir:

• ESPR – Ecodesign for Sustainable Products Regulation

  → DPP zorunluluğunu getiren temel regülasyon

• GPSR – General Product Safety Regulation

  → Tüm tüketici ürünlerinde şeffaf güvenlik bilgisi paylaşımı

• REACH & CLP

  → Kimyasal içeriği olan ürünlerin güvenli yönetimi ve bildirim gereklilikleri

• Battery Regulation

  → 2026’dan itibaren batarya ürünlerinde zorunlu DPP uygulaması

• WEEE, EPR, WFD

  → Atık, geri dönüşüm ve sorumluluk sistemleriyle bağlantılı veri izlenebilirliği

Türkiye’nin Alternatifi Değil, Parçası Olmalı

DPP bir “Avrupa içi uygulama” gibi görünse de aslında küresel tedarik zincirinin ortak kurallar bütünüdür. Türkiye’nin bu yapıya dışarıdan izleyici kalması halinde hem ekonomik hem teknolojik dezavantajlar doğacaktır. Bunun yerine:

• Türkiye’de DPP sisteminin teknik temelleri yerli paydaşlarla birlikte geliştirilmeli

• Sektörel ihtiyaçlar ve zorluklar tanımlanmalı

• Kamu-özel-üniversite iş birliğiyle veri modeli, altyapı, etik etiketleme sistemleri oluşturulmalı

İşte bu gerekliliklerden yola çıkarak Türkiye Dijital Ürün Pasaportu Platformu, bu ortak aklı kurmak, paydaşları bir araya getirmek ve ülkemizin DPP sistemine uyumlu hale gelmesini sağlamak üzere oluşturulmuştur.

Sektörlerin Dikkatine: Riskler ve Fırsatlar

Sektör	DPP Riski	DPP ile Kazanılacak Avantajlar
Tekstil	AB’den sipariş kaybı, etiketleme dışlanması	Şeffaf üretim, marka güveni, ihracat kolaylığı
Elektronik	Geri dönüşüm verisi eksikliği	Kaynak verimliliği, yeşil ürün teşviklerine erişim
Kimyasallar	Uyumlu SDS, CLP eksikliği	DPP üzerinden formül güncelleme, izlenebilirlik
Otomotiv	Parça takibi sorunları	Modüler ürün yönetimi, AB parça tedarik zinciri
Kozmetik	Etiket uyumsuzluğu	Uyumlu içerik bildirimi ve sürdürülebilir ürün imajı

Türkiye DPP Platformu’na Katılarak Ne Elde Edersiniz?

• Sektörünüzle ilgili DPP uygulamalarını yakından takip edebilirsiniz

• Teknik çalışma gruplarına katılarak önerilerde bulunabilirsiniz

• Test veri modelleri, etiketleme örnekleri ve mimari şablonlara erişebilirsiniz

• Türkiye DPP politikasının oluşmasına katkı sunarsınız

• Avrupa’daki uygulamalarla eşgüdümlü hareket edersiniz

Sonuç: Dışarda Kalmak Risk, Şekillendirmek Avantaj

Dijital Ürün Pasaportu, küresel pazarlarda var olmanın yeni koşullarından biridir. Bu süreci yalnızca izlemek yerine, Türkiye’nin geleceğini inşa edecek katılımcı bir yaklaşımla yönetmek, hepimizin ortak sorumluluğudur.

Türkiye Dijital Ürün Pasaportu Platformu, bu sorumluluğu paylaşmak isteyen tüm paydaşlara açıktır.